عیین تاریخ وفات پیامبر(ص) یک بحث علمى - تاریخى محض نیست، بلکه داراى ثمراتى است. این مقاله، بدون تکیه بر یک روایتخاص و با بررسى شش واقعه
که در تعیین وفات پیامبر(ص) نقش دارند و با کنار هم قرار دادن آن وقایع، اقوال معروف شیعه و سنى را مورد بررسى قرار داده است و با رسم جداول، به طور دقیق اثبات نموده است که قول معروف و مشهور شیعه مبنى بر قرار دادن تاریخ وفات پیامبر(ص) در 28 صفر و قول معروف و مشهور اهل سنت که آن را 12 ربیعالاول دانستهاند، هر دو، باطل بوده و تاریخ وفات پیامبر(ص)، همانگونه که در روایت ابومخنف ذکر گردیده است، دوم ربیعالاول است.
بحث از تاریخ وفات پیامبر(ص)، تنها یک بحث علمى - تاریخى محض نیست، بلکه داراى ثمرات مختلفى است; از جمله اینکه جمیع ملل دنیا، ایام تولد یا وفات بزرگان دین خود را ارج مىنهند، و مسلمانان نیز، همه ساله در ایام تولد پیامبر(ص) به شادى، و به خصوص شیعیان در ایام وفات آن حضرت به سوگوارى مىپردازند; پس دانستن تاریخ وفات پیامبر(ص) مىتواند از این جهت مهم باشد، زیرا از جهات معنوى، پیروان پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)، خود را در غم و شادى آنان شریک مىدانند، پس دانستن چنین ایامى، از جهت پیوند قلبى مؤثر است.
از جهت دیگر، مشخص شدن تاریخ وفات پیامبر(ص)، داراى ثمرات فقهى نیز مىباشد، زیرا چنانکه به زودى بحثخواهد شد، این واقعه، با وقایع دیگر در حج، پیوند نزدیک دارد، مثلا اگر ثابتشود که عرفه حجهالوداع، در روز جمعه بوده، و چون پیامبر(ص) در عرفه نماز ظهر اقامه کردند، معلوم مىشود که نماز جمعه، در موسم حج واجب نیست و اختصاص به زمان عادى دارد. همچنین اگر ثابتشود که واقعه غدیرخم در روز جمعه بوده و از آنجا که در آن روز نماز ظهر خوانده شد، پس معلوم مىشودکه نماز جمعه، در سفر واجب نیست و اختصاص به حضر دارد.
یکی از اصولی که پیامبرگرامی اسلام (ص)همواره بدان توجه خاص می کردند حق مردم (حق الناس) است. آنچنان که در آموزه های دینی آمده ، حق الهی قابل بخشش است اما حق الناس جز به رضایت مردمان قابل بخشش نیست. چنین مکتبی امروزه در مقابل انواع اتهام ها قرار گرفته است.
یکی از اصولی که پیامبرگرامی اسلام (ص)همواره بدان توجه خاص می کردند حق مردم (حق الناس) است. آنچنان که در آموزه های دینی آمده ، حق الهی قابل بخشش است اما حق الناس جز به رضایت مردمان قابل بخشش نیست. چنین مکتبی امروزه در مقابل انواع اتهام ها قرار گرفته است. نویسنده باتوجه به انواع پیمان نامه های پیامبر اکرم(ص) به دنبال اثبات این امر است که مسلمانان از دیرباز به دنبال تحقق حقوق اقلیت ها و حتی اقوام شکست خورده و در یک کلام حقوق بشر بوده اند.
تاریخ 185 مکتوب(1) را از رسول گرامی اسلام به یادگار گذاشته است. این مکتوبات که شامل پیمان نامه ها، دعوت امراء و رؤسای قبایل به اسلام، فرمان های حکومتی، ارشادنامه ها، امان نامه ها و برخی مکتوبات دیگر پیرامون موضوعات مختلف است، تصویری کامل از اخلاق سیاسی و اجتماعی پیامبر را به تماشا می گذارد. اهمیت این نامه ها در برجسته بودن موضع گیری های حقوقی و سیاسی پیامبر اسلام است و گرچه در برخی از متون آن، ارشادات اخلاقی و حتی تبیین جهان بینی نیز وجود دارد، اما حتی این موارد در پرتو اخلاق سیاسی- اجتماعی پیامبر مورد توجه قرار گرفته اند. همچون متفاوت بودن نامه هایی که پیامبر به پادشاهان مسیحی چون «مقوقس» و «هرقل» نوشته و در آن به آیه مشهور «قل یا اهل الکتاب تعالوا الی کلمه سواء بینناء و بینکم الا نعبد الا الله و لا نشرک به شیئا و لایتخذ بعضنا بعضا اربابا من دون الله فان تولوا فقولوا اشهدوا بانا مسلمون» (?) استناد می کنند با نامه به کسانی چون «خسرو پرویز» که پیامبر لحنی متفاوت را در برخورد با این پادشاه برمی گزینند.
پروفسور کارل ارنست استاد برجستهی مطالعات دینی در دانشگاه کارولینای شمالی آمریکا واقع در شهر چپل هیل است. وی مطالعات فراوانی نسبت به اسلام داشته و به بسیاری از کشورهای اسلامی سفر کرده و هم اکنون در زمینهی مطالعات تاریخی در مورد اسلام یکی از شخصیتهای مطرح بینالمللی است. وی مدتی شاگرد آن ماری شیمل بوده و کتاب یاد شده را نیز به شیمل تقدیم کرده است. پروفسور ارنست به عرفان اسلامی بسیار علاقهمند است و در مورد شیخ روزبهان تحقیقات فراوانی دارد و دو کتاب در مورد روزبهان نگاشته است که سال گذشته به خاطر این تألیفات جایزهی جشنواره فارابی را به خود اختصاص داد.
کتاب اقتدا به محمد(ص)، در کشورهای مختلف اسلامی بسیار مورد توجه قرار گرفته و در کشورهای مصر، ترکیه، مالزی و اندونزی جوایز ارزندهای را برای مؤلف به ارمغان آورده است. در کشورهای عربستان و پاکستان نیز قرار بود از این کتاب تقدیر شود ولی به علت پررنگ بودن اسلام شیعی در این کتاب و نیز انتقاداتی که از وهابیت کرده است، مورد خشم وهابیان قرار گرفت و از تقدیر خودداری شد. دو سال قبل نیز مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران و دانشگاه شیراز، به طور مشترک، جایزهای را برای نگاشتن این کتاب به نویسنده تقدیم کردند.
نگاشتن این کتاب در آمریکا قبل از سال ۲۰۰۱ آغاز شده بود ولی پس از آن که نگارش آن به اتمام رسید، واقعهی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ رخ داده بود. بنابراین، آن ناشری که طرف قرارداد چاپ این کتاب بود از چاپ آن امتناع ورزید. چند ناشر دیگر نیز بدان روی خوش نشان ندادند. سرانجام دانشگاه کارولینای شمالی چاپ آن را متقبل شد. مترجم در سال ۲۰۰۳ در آمریکا و در دانشگاه کارولینای شمالی با این کتاب آشنا شد و آن، زمانی بود که این کتاب متن درسی یکی از دروس عمومی این دانشگاه را به خود اختصاص داده و جنجالهایی را نیز از جانب اولیای دانشجویان علیه این دانشگاه برانگیخته بود.
اعتقاد مردم خاورمیانه به برخی مبانی اسلامی سیاسی نظیر اعتقاد به ابعاد فراگیر دین، جداناپذیری دین از سیاست، تشکیل دولت مدرن بر اساس اسلام و باور به نقش استعمار غرب در عقبماندگی مسلمانان، در بیداری اسلامی مؤثر است .
اسلام سیاسی، اصطلاحی است که در برابر اسلام سنتی پدید آمده و به دنیای مدرن تعلق دارد.[1] بر اساس نظریه گفتمان، اسلام سیاسی گفتمانی است که هویت اسلامی را در کانون عمل سیاسی قرار میدهد. در گفتمان اسلام سیاسی، اسلام به یک دال برتر تبدیل میشود.2]
از آنجایی که اسلام در بعد سیاسی و مذهبی دارای قدرت یکپارچه و یک صدایی نمیباشد، اسلام سیاسی اصطلاحی است که برای اختصار تنوع نظریات سیاسی در جامعه اسلامی به کار میرود. اگر چه مسلمانان از لحاظ فکری به دو فرقه تقسیم میشوند؛ یک اکثریت سنی و یک اقلیت دهدرصدی شیعه، اما به راحتی میتوان گروههای سیاسی دو جریان مذهبی را شناسایی کرد. علاوه بر این بیان «اسلام سیاسی» گاهی به عنوان یک «بدعت نو» محسوب میشود. بسیاری از گروههای اسلامی رادیکال تاریخ پر از کشمکشی با دولت دارند. تاریخچه این کشمکشها گاهی به ابتدای قرن (قرن بیستم) نیز میرسد. اما این گروهها به طور فزاینده اهمیت مییابند، چرا که به عنوان یک چالش پیچیده و جدی برای دولتهای غربی محسوب میشوند و در ضمن تهدیدکننده وضع موجود منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا هستند. ارائه طرح جایگزینی یک نظام اسلامی به جای نظام امپریالیسم غربی از دیگر منابع تهدید توسط این گروهها به شمار میرود.
«بابی سعید» معتقد است که مفهوم اسلام سیاسی بیشتر برای توصیف آن دسته از جریانهای سیاسی اسلام به کار میرود که خواستار ایجاد حکومتی بر مبنای اصول اسلامی هستند. بنابراین اسلام سیاسی را میتوان گفتمانی به حساب آورد که گرد مفهوم مرکزی حکومت اسلامی نظم یافته است. اسلامگرایی طیفی از رویدادها از پیدایش یک ذهنیت اسلامی گرفته تا تلاشی تمام عیار برای بازسازی جامعه ی مطابق با اصول اسلامی را در بر میگیرد.3]
انسان در زندگی مادی از مواهب طبیعی و روزی و اقتصاد و معیشت بینیاز نیست و در این اصل کلی تفاوتی میان انسانهای عادی و مادی و انسانهای متعالی و معنوی – حتی برترین آنها- به چشم نمیخورد. اما آنچه منشأ تفاوت در اخلاق اقتصادی، میان انسانها میشود نوع رفتار آنان در کسب روزی و معیشت و درآمد و نیز چگونگی بهرهمندی و مصرف است. در اخلاق اقتصادی پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) اصولی به چشم میخورد که برای هر مسلمان طالب رفتار درست اقتصادی، درسآموز و دارای قابلیت پیروی کردن است.
کار و تلاش برای کسب روزی
نگاهی به زندگی پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) میتواند این واقعیت را تأیید کند که سرتاسر زندگی آن حضرت همراه با تلاش برای کسب روزی از راههای مشروع و در راستای حفظ عزت و پرهیز از تحمیل خود بر دیگران بوده است. میزان اهتمام حضرت به کار و تلاش اقتصادی به قدری بود که بنا به نقل ابنعباس، هنگامی که آن حضرت از فردی خوشش میآمد، ابتدا میپرسید: آیا شغلی دارد؟ اگر میگفتند: بیکار است، میفرمود: «از چشم افتاد» و هنگامی که سبب را میپرسیدند، میفرمود: «زیرا مؤمن وقتی بیکار باشد دین خود را اسباب معیشت قرار میدهد» و میفرمود: «خداوند بنده مؤمن دارای حرفه و شغل را دوست دارد» اینکه پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) بیکاری را زمینه ارتزاق از راه دین برشمرده میتواند بدان معنا باشد که فقدان شغل و حرفه از سویی و نیازمندی مادی از سوی دیگر ممکن است رفته رفته فرد را به سوی مایه گذاشتن از دین برای نیل به مقاصد مادی سوق دهد؛ و این حالت ممکن است در قالب رفتارهای گوناگون نمود یابد.
کم: جلوهها
حضور غیرتمندانه امت اسلامی در میدان اعتراض به فیلم موهن، نزدیک به یک ماه است که همچنان پرشور ادامه دارد.
تداوم این حضور را میتوان جلوههایی از برقراری موج دوم بیداری اسلامی قلمداد کرد. موجی که در دومین سال آغاز آن، فراتر از موج نخست، ویژگیهای بارزی دارد. در ادامه به برخی از این ویژگیها اشاره میکنیم.
دوم: خانه عنکبوتی
مستکبران با ادعای دروغین «آزادی بیان»، خانهای عنکبوتی برای دفاع از اهانت کنندگان تشکیل دادهاند و حتی اعلامیهها و میثاقهای بینالمللی برای عدم اهانت به مقدسات ادیان را هم زیر پا گذاشتند و بدین ترتیب نه تنها خود را حامی اهانت کنندگان، بلکه بیاعتنا به اعلامیهها و مدعیان حقوق بشری خودساخته، نشان میدهند.
سوم: دست و آستین
در موج دوم بیداری، ملتهای مسلمان، دشمن خود را تنها دولتهای حاکم بر کشور خود یا دیکتاتورهای وابسته نمیبینند، بلکه مشخصاً انگشت اتهام خود را به سوی شیطان بزرگ نشانه گرفتهاند. دیگر مسأله مردم مصر، یمن، لیبی، بحرین و عربستان، تنها رژیمهای سفاک و نامبارک نیست. آنان گرچه پیشتر هم دست واشنگتن، تل آویو و لندن را در آستین قذافی، آل خلیفه، آل سعود و... میدیدند، اما امروز مستقیم استکبار جهانی را در صف تقابل با اسلام عزیز میبینند.
شفقنا نوشت:رئیس اتحادیه جهانی علمای مسلمین از موافقت خود و چندین روحانی سنی دیگر با ساخت فیلمی در مورد زندگی پیامبر عظیم الشان اسلام (ص) در سینمای آمریکا و با سرمایه گذاری قطر خبر داد.به گزارش خبر آنلاین به نقل از "الجزیره" ، شیخ "یوسف القرضاوی"، رئیس اتحادیه جهانی علمای مسلمین اعلام کرد که وی به همراه چندین روحانی اهل تسنن دیگر، مجوز ساخت فیلمی را در باره زندگی پیامبر عظیم الشان اسلام (ص) در سینمای "هالیوود" آمریکا صادر کرده اند.شیخ "یوسف القرضاوی" در توجیه این موضوع تاکید کرد که در پی توهین های مکرر به پیامبر اکرم (ص) و پیروان وی در جهان، مسلمانان باید برای توضیح زندگی و پیام حضرت "محمد مصطفی" (ص) به غیر مسلمانان در سراسر جهان اقدامی اتخاذ کنند.در همین راستا، "احمد الهاشمی"، مدیر موسسه "النور" قطر که یکی از سرمایه گذاران اصلی فیلم زندگی نامه پیامبر عظیم الشان اسلام (ص) در "هالیوود"است، اعلام کرد که هزینه تولید مجموعه فیلم هایی در مورد زندگی پیامبر اسلام (ص) و سایر پیامبران الهی به یک میلیارد دلار رسیده است.مدیر موسسه "النور" قطر ابراز امیدواری کرد که فیلم زندگی نامه پیامبر عظیم الشان اسلام (ص) در "هالیوود" بهترین وسیله برای رساندن پیام اسلام و معرفی این دین مبین به غیر مسلمانان باشد.