رسول خدا صلى الله علیه و آله هرگاه از سفر باز مى گشت، چنانچه به بچه ها برمى خورد، در مقابل آنان مى ایستاد و دستور مى داد هر یک از اصحاب، یکى از بچه ها را بر مرکب سوار کند. خود آن حضرت نیز کودکى را روى مرکبش مى نشاند و سپس وارد شهر مى شد.1

ابن عباس نقل مى کند: «پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله سوار بر مرکب از راهى مى گذشت. مرا که کودک بودم، دید. به اطرافیان فرمود: این غلام (بچه) را هم ردیف من سوار کنید. وقتى سوار شدم، پیامبر در حالى که دست خود را به پشت من گذاشته بود، فرمود: «یا غلام خف الله یکفیک؛ پسرکم از خدا بترس. تو را کافى است».2

توجه و حساسیت پیامبر نسبت به کودکان، مایه شگفتى مردم بود. عبد الله بن سنان از امام صادق علیه السلام چنین نقل کرده است: «پیامبر نماز ظهر را با مردم به جماعت برگزار کرد و دو رکعت آخر را به سرعت به پایان رساند. پس از نماز، مردم گفتند: اى رسول خدا! آیا در نماز اتفاقى افتاد؟ حضرت گفت: مگر چه شده است؟ گفتند: دو رکعت آخر را با سرعت خواندید. فرمود: مگر صداى شیون و گریه کودک را نشنیدید؟»3

در خبر دیگرى آمده است: «پیامبر مردم را به نماز دعوت کرد و امام حسن علیه السلام ، کودک خردسال دخترش فاطمه علیهاالسلام نیز با آن حضرت بود. پیامبر کودک را کنار خود نشاند و به نماز ایستاد. در میان نماز، یکى از سجده ها را خیلى طول داد. راوى حدیث مى گوید: من سر از سجده برداشتم. دیدم حسن از جاى خود برخاسته و روى دوش پیامبر نشسته است. وقتى نماز تمام شد، نمازگزاران گفتند: اى رسول خدا! چنین سجده اى از شما ندیده بودیم. گمان کردیم وحى به شما رسیده است. فرمود: وحى نرسیده بود، فرزندم حسن در حال سجده بر دوشم سوار شد. نخواستم شتاب کنم و کودک را بر زمین گذارم. آن قدر صبر کردم تا خود از شانه ام پایین آمد».4

پیامبر در برخورد با همه کودکان این رفتار را رعایت مى کرد و تنها با فرزندان خود مهربان نبود. از رفتار پیامبر با کودکان مى توان به این نکته ها پى برد:

1. رسول خدا صلى الله علیه و آله با در نظر گرفتن سن و دوران رشد کودکان با آنان رفتار مى کرد. ایشان مى دانست که توجه به همین ویژگى ها و انتظارهاى کودک، رمز تربیت او در بزرگ سالى است.

2. حرمت واحترام به کودک باید با ویژگى هاى سنى او متناسب باشد.

3. مهم ترین نوع حرمت گزارى به کودکان، توجه به آنها در قالب هاى گوناگون از جمله همراهى کردن با آنها و خواسته هایشان است.

پی نوشت ها:

1 . محمدبن محمد غزالى، احیاء علوم الدین، بیروت، دارالقلم، ج 2، ص 137.

2 . مسعود بن عیسى ورام، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر مجموعه ورّام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1368، ج 2، ص 86.

3 . محمد بن یعقوب کلینى، اصول کافى، بیروت، دارالاضواء، 1413 هـ . ق، ج 6 ، ص 48.

4 . بحارالانوار، ج 43، ص 294.