«این ننگ تو را بس که شب با شکم سیر بخوابی، در حالی که در اطراف تو شکمهایی گرسنه و به پشت چسبیده باشند».(1)
آیا رهبران عدل، بسنده کنند که نامشان رهبر و پیشوا باشد و در سختیهای روزگار با مردم خویش شریک نگردند.(2) انسان برای چه آفریده شده است؟ اینکه همچون چهارپایان مدتی را در طلب تأمین شکم خویش گذراند و دیگر هیچ.(3)
از این زاویه، انسان نمی تواند هرگونه که خواست زندگی کند و توجهی به مسئولیت خود در قبال دیگران و جامعه انسانی نداشته باشد.
بندگان محبوب خدا، دیگران را بر خویش مقدم می دارند و به آنان ایثار می کنند در حالی که خود برآنچه می بخشند نیازمندند.(4) بر همین اساس کسانی محبوب خدایند که بیشترین نفع را برای مردم و خلق خدا که عیال اویند، داشته باشند. انسانی که دارای قلبی تپنده است نمی تواند فقط به خود بیندیشد و همت خویش را زندگی خود قرار دهد. لذا برآوردن نیاز دیگران و مواسات از مهمترین عبادات شمرده شده است، چنانکه پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:
«کسی که نیاز مؤمنی را بر طرف کند مثل این است که خداوند را برای همیشه عبادت کرده است».(5)
شدیدترین تهدیدها نسبت به کسانی که به مواسات و رفع نیاز دیگران پشت کنند شده است. به گونه ای که از لحن روایات چنین به دست می آید که رفع حاجات ضروری و شدید دیگران در حدود توانایی، وظیفه واجب مسلمانان است..
«سماعه (از یاران امام صادق(ع)) گوید به امام صادق(ع) عرض کردم که گروهی دارای مال و ثروت بسیار و عده ای سخت در مضیقه اند، به طوری که زکات هم در امورشان گشایشی ایجاد نمی کند. آیا درست است که در این دوران سختی عده ای سیر و عده ای گرسنه به سر برند؟ امام در پاسخ فرمودند: مسلمانان با هم برادرند، نباید به یکدیگر ستم روا داشته و همدیگر را خوار دارند، نباید به محرومیت هم راضی باشند. مسلمانان باید در این راه تلاش کنند، با هم بکوشند و مواسات و تعاون نمایند و به اهل حاجت مدد رسانند که خداوند امر به رحمت و عطوفت میان آنان کرده است».(6)
تربیت شدگان سیره نبوی نمی توانند نسبت به فقر جامعه بی تفاوت باشند و با فقرا مواسات نکنند. در روایت است که امیرالمؤمنین(ع) باغی که خود آباد کرد را به دوازده هزار درهم فروخت اما از آن پول چیزی به منزل نیاورد فاطمه(س) از علت پرسید: حضرت پاسخ دادند که:
«چهره های زرد و دردمندی که نمی خواستم ذلت خواهش را در آنها ببینم مرا از اینکه چیزی از آن را نگهدارم بازداشت».(7)
بنابراین، ساده زیستی یک ارزش گرانسنگ است و برای رهبران، مسئولان و کارگزاران یک فرض و واجب و در شرایط سختی و فقر جامعه، از باب مواسات مطرح است.  

پی نوشت ها:

 1ـ از ابیات منسوب به حاتم طایی معروف، شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 16، ص 288.
 2ـ نهج البلاغه، نامه 45.
 3ـ نهج البلاغه، نامه 45.
 4ـ قرآن، لیل، 5 و 7.
 5ـ بحارالانوار، ج 74، ص 302.
 6ـ الکافی، ج 4، ص 50، وسائل الشیعه، ج 11، ص 597.
 7ـ عده الداعی، ص 124.