یاد مرگ و معاد، در پرهیز از گناهان، نقش بسیار مهم و مؤثری دارد. آدمی با تصور مجازات گناهان و سزای اعمال ناپسند، خود را از آلوده‌شدن به گناه حفظ می‌کند و زمینه بی‌میلی به دنیا و ریشه‌کن کردن حرص و طمع و دنیادوستی را در وجود خویش فراهم می‌سازد. پیامبر گرامی اسلام می‌فرماید: اَکثِرُوا ذِکرَ المَوُتِ؛ فَاِنَّهُ یُمَحِّصُ الذُّنُوبَ وَ یُزَهِّدُ فی الدُنیا، فَاِن ذَکَرتَمُوهَ عِندَ الغَنی هَدَمَهُ وَ اِن ذَکَرتُمُوهُ عِندَ الفَقرِ اَرضاکُم بِعَیشِکُم.1 مرگ را بسیار یاد کنید؛ زیرا یاد مرگ، گناهان را می‌زداید و [فرد را] به دنیا بی‌رغبت می‌کند. اگر هنگام توانگری به یاد مرگ باشید، آن را بر هم می‌زند و اگر به هنگام ناداری به یادش باشید، شما را به زندگی‌تان خرسند می‌سازد. گاه آدمی در معرض ارتکاب گناه قرار می‌گیرد و زمینه گناه به راحتی برای وی فراهم می‌شود. اگر چنین فردی از خدا و عذاب روز قیامت بترسد، بی‌شک از کارهای زشت و ناروا پرهیز می‌کند و روح پاک خود را با گناه نمی‌آلاید. در مقابل، اگر ایمان و یقین به معاد در وجود آدمی نباشد، به هنگام پدید آمدن زمینه ارتکاب گناهان، به راحتی و بدون توجه به عذاب اخروی، مرتکب گناه می‌شود و قوای درونی خود را برای انجام کارهای زشت آزاد می‌گذارد. پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله در این‌باره می‌فرماید: مَن قَدَرَ عَلی إمرَأَةٍ اُو جارِیةٍ حَراماً فَتَرکَها مَخافَة اللهِ حَرَّمَ اللهُ عَزَوَجَلَّ عَلَیهِ النَّارَ وَ آمَنَهُ اللهُ تَعالی مِنَ الفَزعِ الاَکبَرِ وَاَدخلُهُ اللهُ الجَنَةَ. 2 هرکس امکان ارتکاب اعمال حرام و منافی عفت را پیدا کند، ولی از ترس خدا به این کار دست نزند، خداوند عز وجل آتش را بر او حرام می‌کند و او را از آن هراس بزرگ ایمن می‌دارد و به بهشت می‌برد. آن حضرت در کلامی دیگر می‌فرماید: لا یقدِر رَجُلٌ عَلی حَرامٍ ثُمَّ یَدَعُه لَیسَ بِهِ الا ّمَخافَة اللهُ الاّ اَبَدَلَه اللهِ فی عاجلِ الدُنیا قَبلَ الآخِرَة ما هُوَ خَیرٌ لَهُ مِن ذلِک. 3 هر مردی بتواند کار حرامی انجام دهد و آن را فقط به دلیل ترس از خدا فرو گذارد، خداوند پیش از آخرت، در همین دنیا بهتر از آن را به وی عوض می‌دهد.